Τι είναι ο Αυτισμός;
Είναι μια απλή ερώτηση με μια όχι και τόσο απλή απάντηση. Εν συντομία, ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει το νευρικό σύστημα και μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ικανότητα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τους άλλους ανθρώπους. Ωστόσο, οι επιπτώσεις του μπορεί να είναι ευρείες, γι' αυτό και συνήθως αναφέρεται ως Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ). Το πώς επηρεάζει ένα άτομο εξαρτάται από το πού βρίσκεται στο φάσμα.
Διαταραχές Aυτιστικού Φάσματος
Σε αντίθεση με ορισμένες αναπτυξιακές διαταραχές, η ΔΑΦ μπορεί να επηρεάσει τους ανθρώπους με ποικίλους τρόπους. Τα άτομα με αυτισμό μπορούν να εμφανίσουν διαφορετικά συμπτώματα σε διαφορετικά επίπεδα σοβαρότητας.
Συμπτώματα ΔΑΦ
- Συμπεριφορικά -δυσκολία στη διατήρηση της οπτικής επαφής, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, επαναλαμβανόμενες λέξεις ή ενέργειες, δυσανάλογη αναστάτωση για μικρές αλλαγές, εμμονή με τις ρουτίνες
- Αναπτυξιακά - καθυστερημένη ανάπτυξη στις εκφράσεις του προσώπου, στην ανταπόκριση με το όνομα, στη χρήση χειρονομιών, και στο παιχνίδι με βάση τη φαντασία
- Γνωστική - δυσκολία στην προσοχή, υπερπροσήλωση σε περιορισμένα ενδιαφέροντα, καθυστερημένες μαθησιακές δεξιότητες
Υπάρχουν επίσης φαινομενικά άσχετα συμπτώματα που μπορεί κανείς να μην εξετάσει ποτέ, όπως γαστρεντερικά προβλήματα. Ο κατάλογος των χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τις ΔΑΦ είναι τεράστιος και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Δύο παιδιά με αυτισμό μπορεί να εμφανίζουν τελείως διαφορετικά συμπτώματα, να φαίνεται ότι βιώνουν δύο πολύ διαφορετικές διαταραχές, και παρόλα αυτά εξακολουθούν να εμπίπτουν στην ομπρέλα της ΔΑΦ.
Σε ποια ηλικία αναπτύσσεται ο αυτισμός;
H ηλικία έναρξης ΔΑΦ μπορεί να κυμαίνεται από τους πρώτους μήνες έως και την ηλικία των τριών ετών. Τα παιδιά συχνά διαγιγνώσκονται μετά τα 3 έτη. Πριν από αυτό, μπορεί να είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αν ο αυτισμός παίζει ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Για παράδειγμα, ένα παιδί που γεννιέται με αυτισμό μπορεί να αποκτήσει δεξιότητες και να λειτουργήσει όπως ένα μη αυτιστικό παιδί, πληρώντας τα ίδια αναπτυξιακά ορόσημα, και στη συνέχεια να σταματήσει ξαφνικά να αποκτά νέες δεξιότητες ή ακόμη και να χάσει αυτές που είχε.
Η καθυστερημένη εμφάνιση ΔΑΦ αναφέρεται σε περιπτώσεις που αναπτύσσονται μετά την ηλικία των 2 ετών.
Μη λεκτικός Αυτισμός
Ο μη λεκτικός αυτισμός, ή μη ομιλών αυτισμός, δεν είναι μια συγκεκριμένη διάγνωση, οπότε διαφορετικοί επαγγελματίες υγείας μπορεί να περιγράψουν την κατάσταση με διαφορετικούς τρόπους. Σε γενικές γραμμές, τα άτομα με μη λεκτικό αυτισμό δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν λεκτικά και ορισμένα μπορεί να μη μιλούν καθόλου. Υπολογίζεται ότι το 25-30% των περιπτώσεων αυτισμού είναι μη λεκτικού τύπου.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, απλώς και μόνο επειδή ένα άτομο με αυτισμό δεν μιλάει, δεν σημαίνει ότι δεν προσπαθεί να επικοινωνήσει, ούτε ότι είναι λιγότερο νοήμων από άλλα άτομα με ΔΑΦ που μιλούν. Όπως πολλοί που διαγιγνώσκονται με ΔΑΦ, τα μη λεκτικά άτομα συχνά συνεχίζουν να ζουν μια πλήρη, ανεξάρτητη ζωή.
Ένας άλλος παράγοντας που καθιστά δύσκολο να διαγνωστεί ο μη λεκτικός αυτισμός είναι ότι τα παιδιά με αυτισμό συχνά παρουσιάζουν καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του λόγου, οπότε το γεγονός ότι ένα παιδί δεν μιλάει στην αναμενόμενη ηλικία δεν σημαίνει ότι δεν θα αναπτύξει πλήρως αυτές τις δεξιότητες καθώς μεγαλώνει.
Ένα ευρύ φάσμα
Καθώς ο αυτισμός είναι ένα φάσμα, και μάλιστα ευρύ, μόλις που ξύσαμε την επιφάνεια του τι σημαίνει να έχει κάποιος αυτισμό. Η διάγνωση και η εργασία με άτομα με ΔΑΦ είναι μια συνεχής διαδικασία που απαιτεί μια ρευστή και εξελισσόμενη προσέγγιση για να διασφαλιστεί ότι ικανοποιούνται οι πολύ συγκεκριμένες ανάγκες του ατόμου.